Historie Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep betreffende 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 een Acte met Staatsregeling aangenomen, waarmee de antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werd onderverdeeld in 8 departementen betreffende zo heel wat geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement van Texel
dit departement over de Amstel
dit departement over de Delf
Daarnaast lagen tevens dit departement over de Schelde en Maas en dit departement met een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed een nieuwe ordening niet en na de instelling in 1801 van het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werd het Bataafs Gemenebest vernieuwen via dit Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werden gevoegd, werden Amstelland voor Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden betreffende de Maas.
Nadat de Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een ordening aanvankelijk ongewijzigd. Met de Grondwet van 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen via provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden aangaande de Maas werden verenigd in een provincie Holland. Door minister Aangaande Maanen werd in de grondwetcommissie alsnog een naam Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde juiste verlangen van achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch het werden door een rest met een commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug aangaande Friesland naar Holland, doch ons deel met Hollands Brabant was bij Noord-Brabant en in 1815 werd ook dit laatste Hollands Brabant, nederland betreffende Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 de grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te beperken werden Holland voor de grondwetsherziening over 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. Een noodzaak hiertoe werden in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold het immers in sterke mate vanwege Amsterdam, dat in 1838 het provinciaal gerechtshof met zich voorbij zag gaan ten gunste over Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende positie aangaande Amsterdam en drong men met op de genezing betreffende de verdeling bijvoorbeeld deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Op deze plaats werd desalniettemin ook niet aan tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden deze bij Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel aangaande de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Het voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit met Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was er enig tijd sprake aangaande een samenvoeging over de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden duidelijk het die organiseren van een baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en een deel met Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, een Waddenzee en het IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten door middel betreffende de Houtribdijk en Hollandse Brug aan de provincie Flevoland en in dit noorden door medicament van een Afsluitdijk met de provincie Friesland.
Een provincie mag worden onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij het Noordzeekanaal (en vroeger dit IJ) indien grens werkt.
Ten zuiden van dit Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden betreffende Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer met de Meer informatie ontvangen luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, alsook ons dichtbevolkt gebied, maar met ons landschappelijk totaal ander karakter (bosrijk en niet volkomen vlak).
Ten noorden over het Noordzeekanaal bevinden zichzelf een Zaanstreek en andere, kleinere, delen en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een stad Alkmaar. Er bevinden zichzelf in het deel betreffende een provincie verder landelijker gebieden: Waterland, de grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en volkomen in dit noorden een Kop van Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
Een westkust betreffende de provincie wordt grotendeels door duinen beschermd. Op deze plaats liggen bekende badplaatsen wanneer een fantastische leeservaring Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Daar waar de duinen via de Noordzee waren verzwolgen, werd een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden over het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Ons deel over Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en andere industrie: het kan zijn dit westelijk gebied aangaande dit Noordzeekanaal, met als middelpunt de haven en sluizen met IJmuiden. Ten noorden van Kennemerland ligt de oude marktplaats Schagen Noord Holland en op de noordpunt aangaande het schiereiland een marinehaven Den Helder, tegelijk veerhaven wegens Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden zodra Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook het eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan dit IJ (ooit een zeearm) en het Noordzeekanaal betreffende een daarin, weet vervolgens ook niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en dit Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam in steden wanneer Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te beluisteren, daar op deze plaats veel Amsterdammers wonen. De meest kenmerkende dialecten vindt men op het platteland. Op welke manier noordelijker men komt, op welke manier verdere dit lokale dialect van de standaardtaal afwijkt; vooral het Tessels en het Wierings hebben een heel eigen karakter.
Net indien in overige dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake met ons teruggang over een dialecten. Zeker bestaan enkele dialecten nog opvallend vitaal. Met name het Volendams wordt ter plaatse nog heel algemeen gesproken. Verschillende dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Dit IJ kan zijn vanouds een barrière en dat blijkt ook uit de dialecten. Een dialecten ten noorden met dit IJ bestaan een meest afwijkende.
Onder het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden met het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op de dialecten van Zuid-Holland en geraken taalkundig ook dikwijls mits Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, betreffende zowel Noord- ingeval Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers bestaan, blijven in de Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten van vanouds geïsoleerde gemeenschappen ingeval Volendam, Egmond of de Waddeneilanden hebben ons enorm persoonlijk ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten heel conservatief gebleven, waar ze zichzelf op overige punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom bijzonder scherp aangaande pagina de omliggende dialecten bestaan kunnen afwijken.
De indeling met een dialecten boven het IJ kan zijn problematisch en is aanleiding geweest tot verschillende polemieken in de taalwetenschap. Dikwijls is op een verwantschap betreffende het Fries gewezen: met name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben heel wat geniepig met dit Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen beschikken over en heeft dit nooit absoluut mogen vernieuwen, opdat Friese vormen en constructies nog voortleven in een dialecten. Alhoewel die theorie heel wat aanhang heeft, is ze door andere taalkundigen over een hand gewezen en zullen een Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, gesticht op 3 juli 2004, met een Provincie Noord-Holland ingeval enige aandeelhouder. Een bedrijf zorgt in opdracht met een besturen aangaande de recreatieschappen vanwege de ontwikkeling, vatbaarheid, het beheer en verzorging betreffende zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Dit Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan 2 omvangrijke nationale parken: dit Nationaal Park Duinen aangaande Texel (een hele westzijde over Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook aangaande Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Daarnaast bestaan er in Noord-Holland een tiental andere via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (betreffende Wijk aan Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk imp bron in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn daar in Noord-Holland nog ettelijke verschillende grotere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld het Goois Natuurreservaat, een Hulk, het Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor dit hoofdartikel over dit thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is van 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort